Oda a Yo La Tengo

7 Marzo, 2013

A humildade é a calidade que máis valoro nun artista a nivel persoal. Sinto un gran respecto por esa xente talentosa que, a base de traballo, concerto a concerto e disco a disco, logran atopar o seu propio camiño. Ese nicho que os converte nun rara avis do panorama musical, e que, precisamente por iso, fai que cheguen ao ouvinte que saiba aprecialos dunha maneira única. Neste sentido, Yo La Tengo atópanse nun pedestal, avalados por case trinta anos de carreira nos que houbo tempo para todo, dende a New Wave no seu esquecido debut, Ride The Tiger (Coyote Records, 1986); ás xoguetonas guitarras acústicas de Fakebook (Bar/None Records, 1990), pasando polo shoegazing melancólico de Painful (Matador, 1993), ata chegar aos dous albums de nome imposible que definirían o seu son: I can hear the heart beating as one (Matador, 1997) e And then nothing turned itself inside out (Matador, 2000), cumios da música contemporánea. Cumios que, a pesares de ser ben altos, nunca se lles subiron á cabeza. Tampouco desmerecen de ningunha maneira a súa produción posterior, xa que da a impresión de que a banda formada polo matrimonio Ira Kaplan – Georgia Hubley e James McNew podería seguir sacando discos durante 500 anos máis sen perder un ápice da súa personalidade. Unha personalidade marcada pola liberdade artística e a ansia de experimentación, pero sobre todo pola sinxeleza. O segredo? Non pensar demasiado no que se diga deles. O propio Kaplan explicábao moi ben nunha entrevista a Drowned in Sound:

«Creo que despois de Electr–O-Pura (Matador, 1995) temos avanzado cara un punto no que intentamos non preocuparnos demasiado sobre como vai soar o seguinte álbum. Todo o que levamos realizado baseouse en facer o que semellaba correcto no seu momento, só escribimos unha morea de cancións e imos dando pequenos pasos de cada vez, facendo o que consideramos correcto».

Esa declaración resume perfectamente o que sucedeu a noite do luns na Sala Capitol. O trío de Hoboken acudía á capital compostelá a presentar o seu novo disco, Fade. Un álbum apracible, inusualmente curto e que afondaba no camiño da abundante orquestración, xa comezado no seu anterior álbum, Popular Songs (Matador, 2009). Sen orquestración, e nun escenario repleto de arboriñas que lembraban á portada do disco que presentaban, Yo La Tengo facían acto de presenza entre os abundantes aplausos dun público expectante. Estaba a piques de comezar o que serían case tres horas para o recordo, cunha estrutura dividida en dous bloques nos que conseguiron captar á perfección as súas dúas facetas, antagónicas e perfectamente complementarias, xa que a calma sempre precede á tempestade.

Primeira parte: a calma

Sen mediar palabra, comezou o concerto cunha versión acústica de Ohm, canción que serve de apertura de Fade. O son, delicadamente coidado, así coma un respectuoso silencio, constituíron a tónica xeral desta primeira parte na que tocaron varios dos seus novos temas, mais tamén tiraron do seu amplo repertorio para facer un pequeno percorrido pola súa discografía. O primeiro calafrío da noite non se fixo esperar, xa que soaba Our Way To Fall, cuxa íntima letra conta a historia do día en que todo comezou, o día en que Ira e Georgia se coñeceron. Era case como estar alí, sentindo as miradas nerviosas, o rubor subindo polas meixelas, e ese nó na gorxa que che impide articular algo coherente. Esa é outra das maiores calidades de YLT, a capacidade de evocar, de facer sentir propias as súas letras.

Fotografía: Raquel Pérez

Despois deste precioso momento viñeron as primeiras palabras de Ira, que saudou ao público nun precario castelán, e explicou cal sería a estrutura do concerto: «tocaremos un par de cancións máis, e faremos un pequeno descanso». Ante a indignación da xente, que demandaba máis «rock n’ roll», tan só botou unha gargallada e engadiu un conciso «tamén chegaremos ata aí».

Fotografía: Raquel Pérez

A cousa prometía, e mentres tanto a banda seguía ao seu, marabillando ao público cunha naturalidade abraiante. Caeron Before We Run, canción que cerra Fade; unha The Weakest Part na que a fráxil voz de Georgia ameazaba con quebrarse a cada instante; e a sobria e elegante I’ll be There, cantada por McNew. Outro dos momentos íntimos da noite chegaría coa repousada The Point of It, na que Ira nos expresa as súas preocupacións polo paso do tempo. Un tema moi presente neste seu decimocuarto disco, comezando polo título, do que un podería sacar a errada conclusión de que se están facendo demasiado maiores. I’ll be around, canción irremediablemente ligada á tortilla de patacas, pecharía este percorrido acústico por Fade, logo da cal chegarían as primeiras mostras dun dos pasatempos preferidos dos de Hoboken: as versións. Primeiro con Oklahoma, USA dos Kinks, para seguir cunha das mellores cancións do xenio Daniel Johnston, Speeding Motorcycle, durante a cal un servidor gozou coma un neno cantando aquilo de: «and we don’t need reason, and we don’t need logic, because we’ve got feeling and we are damn proud of it».

Remataba así a primeira parte do concerto, tras unha hora que deixou un gran sabor de boca, pero sobre todo a sensación de que o mellor aínda estaba por chegar. Era o momento de ir por unha cervexa, por aquilo de amenizar a espera.

Fotografía: Raquel Pérez

Segunda parte: A tempestade

Nada máis apagarse de novo as luces e coller Kaplan unha das súas numerosas guitarras, comezouse a escoitar un murmurio de expectación que quedaría afogado polas primeiras notas de Stupid Things, outra das novas que, se ben non ten nada de malo (todo o contrario), non cumpriu coas expectativas xeradas durante o descanso. Pero pouco resistiu a banda ás demandas do público, xa que a seguinte sería a épica Here To Fall, canción que abre o seu anterior disco. Ira deixa a guitarra de lado (xa habería tempo de velo en acción), achégase ao seu teclado, e o reverb comeza a atronar, conseguindo que unha canción orixinalmente repleta dunha ampla instrumentación de corda non soase baldeira sen ela. Comeza a tempestade mentres Kaplan nos convida a caer con el, no caso de estarmos preparados.

Fotografía: Raquel Pérez

Nostalxia a borborotos co seguinte tema, Autumn Sweater, cuxo delicioso organiño nos transportaba de volta a 1997. Unha das cancións máis celebradas da noite, da que pasamos ao que foi sen dúbida o momento máis emotivo do concerto. Soaba Tears Are In Your Eyes, no que unha sublime Georgia estivo a piques de conseguir achegar as bágoas aos nosos ollos. Is that enough? Preguntábase Kaplan na seguinte canción, e non, non había maneira, queríamos máis, e chegou o momento álxido da noite. Supoño que un concerto de Yo La Tengo non pode quedar completo se non soa unha desas cancións perfectas, eses momentos nos que o ruído, a distorsión e a melodía deciden fluír xuntos para crear un tema polo que moitos venderían a súa alma ao diaño sen pensalo. Podería ter sido a inmortal Sugarcube, que moitos esperabamos; pero desta vez tocoulle a Tom Courtenay, ou a elucubración definitiva sobre o amor, os Beatles e a soidade, adornada cuns coros cuxa épica achegounos perigosamente ao orgasmo musical.

Fotografía: Raquel Pérez

Despois disto, cabía agardar algo máis? O sinxelo tería ser rematado aquí, dar un par de bises, e andando. Pero daquela non serían YLT. Aínda quedaba a traca final, o órdago de case media hora que comezaría cunha nova versión –esta vez electrificada- de Ohm, seguida, case sen tempo para coller aire, doutro dos momentos clásicos dos norteamericanos: os inacabables instrumentais nos que Kaplan recorda que, cando se trata de levar o son dunha guitarra ata as súas últimas consecuencias, hai poucos que poidan compararse a el. Pass The Hatchet, I Think I’m Goodkind foi a elixida, e coma no caso anterior, poderían ter sido outras moitas. Baixo a sólida base que lle proporcionaron os seus –pacientes, hai que dicilo- compañeiros, o músico de 55 anos elaborou unha improvisada sucesión de atronadoras progresións, intricados efectos sonoros e movementos imposibles, que a máis de un lle resultaron –comprensiblemente- longos. Pero isto é o que ten ir ver un concerto de Yo La Tengo, que ninguén se engane.

A banda abandonaba o escenario pola porta grande, mais aínda había volver unha vez máis, para queimar todas as naves e ofrecer un delicioso final a unha noite inesquecible.

Final

Stockholm Syndrome, outro dos seus clásicos, foi a elixida para comezar os bises. O público acolleu calorosamente esa canción na que James McNew demostrou por primeira vez que el tamén sabe disto. Xusto cando ía comezar o seguinte tema, alguén dou en berrar «Big day coming!», ao que Kaplan simplemente respondeu cun «okay». Así de fácil. Empezou a hipnótica e coreada Big Day Coming, que incluíu un par de miradas cómplices e divertidas entre os membros da banda. A química na sala era palpable, pero o final estaba preto. Yo La Tengo pecharían o concerto cunha versión dos Beach Boys que, por desgraza, non conseguín recoñecer (aínda que xuraría que se trata de Farmer’s Daughter). Cun ademán sinxelo, sen grandes alardes, exactamente como entrou, o trío de Nova Yersey abandonou o escenario despois dun concerto que o público santiagués tardará en esquecer. Por non deixar de lado iso da humildade, xa sabedes.

Fotografía: Raquel Pérez

Oda a Yo La Tengo

Artigos relacionados