Ensaio sobre o silencio
Debullamos a fondo “Ensaio sobre o silencio”, o último disco dos Machina
Hoxe na miña casa non hai ninguén, reina o silencio. Meus pais aproveitan para lembrar vellos tempos con antigas amizades e miña irmá deixa morrer a tarde no centro comercial; cousas da súa idade, todo normal. Non sei que facer, dáme por pensar… reflexiono coa soidade. Estou furioso co mundo en xeral, co sistema e coa política en concreto. Na baleira casa, todo segue en silencio. Busco no estante un disco que me permita liberar o que teño dentro. E aí está, coa súa orixinal embalaxe, destacando sobre os demais: Ensaio sobre o silencio.
Machina son un grupo de Cerceda que, como moitos outros, é difícil de encadrar nun só xénero. Digamos que son uns tíos “bastante duros”: móvense entre o hardcore melódico, o metal alternativo e o rock duro, e levan dando caña dende hai 10 anos. Ensaio sobre o silencio é o seu segundo disco de longa duración, e foi parido na primeira metade deste ano. Se o tes nas mans, o primeiro que chama a atención é o impresionante coidado co que a banda quixo envolver o disco. Eles, coma min, tamén están fartos de moitas cousas. E unha delas debe ser o funcionamento da industria musical, a xulgar polos seus actos. Adoitan traballar baixo a autoedición, pero este último disco foi especial. Só existen 250 unidades físicas del, e a embalaxe foi feita a man polos membros da banda. O que lles escribe ten a sorte de ter a copia nº65.
Tras coller o disco da caixiña e colocalo na bandexa do portátil (son bastante romántico co tema dos CDs, mais tamén pragmático), poño os cascos. Levo o rato ao reprodutor de música e doulle ao play. Comezamos.
O disco comeza co Prólogo. Un pequeno recitado crítico (outros dirán pesimista) acompañado dun piano que cumpre moi ben a súa función: romper co silencio previo, paseniño. Enlaza perfectamente co primeiro tema: Bendito Malestar. Un xogo de palabras que medra en intensidade segundo avanza. Agora si, recoñezo a Machina. Punteos polo baixo e riffs deliciosos que fan que algo comece a bulir no meu interior. E ao chegar ao retrouso estoupa. Xa noto a rabia desta xente, rachan cordas e voces. /se non entenden máis que vivir axeonllados, amordazados, de mans atadas, no maldito benestar/. Non me fagades moito caso, pero parecen descontentos con alguén. Desta vez é evidente a crítica: /Benvidos ó Bendito Malestar / fuxamos do Maldito Benestar/. Está claro, temos que espertar do letargo.
O terceiro tema é o escollido para ser o sinxelo do disco. Apandar non ten censura no musical, soa cru. Non me parece o tema máis comercial, así que escollelo para representalos é unha declaración de intencións. Lanza moitas preguntas ao oínte: /quen es? / a que ves? / qué pensas facer? / a quen? / por que? /. Non se trata só de rebelarse (a frase máis repetida é /Agora van calar e apandar/), senón de saber por que e qué queremos. Comezarmos a pensar por nós mesmos, en definitiva. De novo, un tema que enlaza á perfección co seguinte (neste aspecto, é destacable o uniforme que soa o disco), Desescribir, onde colabora á voz O Leo i Arremecághona. Unha canción máis rápida que a anterior, pero que comeza con só unha guitarra e a voz. Teño medo a errar coa interpretación da letra e clasificar ao grupo cunha etiqueta que non queira ou non mereza, pero eu véxoo claro: estes rapaces senten moito as súas raíces (/Non puiden elixir! Eu nacín aquí!/) e buscan defendelas ante quen as quere substituír. Nesta procura de xustiza histórica axuda un Leo impresionante, saíndose do seu rexistro habitual e dando leccións de como cantar con sentimento. Inevitable ter a pel de galiña ao rematar a canción.
Tras isto, comeza a soar Medocracia. O que non reparase no xogo de palabras, que se retire. Berros de rabia sen case acougo nun dos temas máis curtos do disco (2’40’’). Sen darlle moitas voltas, chaman á unidade fronte ao medo imposto: /O medo alzouse co poder / sen cooperar xa non se sae deste pozo/. O retrouso advirte de que a “miseria ven a por nós” mandada por “aqueles que rin”. Todo ben clariño, na súa liña. 20 segundos é o seguinte tema. Chamádeme burro, pero non consigo saber de que fala. Deille voltas, e ocórrenseme varias hipóteses, pero non acabo de saber a que veñen eses “20 segundos”. Non deixedes de buscarlle a vosa propia interpretación e de facerma chegar. No musical é un tema complexo e con diversos cambios de ritmo que fan que resulte cómodo de escoitar (dentro do xénero, claro).
Gato Negro Gato Branco fai referencia a unha célebre cita de Deng Xiaoping que, traducida, ven a dicir o seguinte:
“Non importa que o gato sexa negro ou branco;
mentres poida cazar ratos, é un bo gato.”
Con esta frase, o político chinés criticaba o sistema capitalista. E con outras tantas o fan os machina. Aquí volven ser claros: o capitalismo quere facernos tan competitivos que non somos capaces de comprender que todos somos iguais e que o mellor da vida non é nada material (/encerrados na súa xaula de ouro, que ben/). Con guitarras duras e unha batería realmente agresiva en ocasións, advírtennos de que o capitalismo non nace con un (/non sei nin quero aprender / mellor quedar atrás e non aprender a ser igual que todos/) .
Con Quen puido qué? , pista nº8, chegan de novo as preguntas en busca da conciencia colectiva: /Quen é o que puido e preguntou? / Quen é o que soubo e respostou?/. E canda estas, montóns de preguntas críticas sen resposta (/por que queren dirixir? / por que che están a mentir? / por que temos que sufrir?/) que serven para que a nosa rabia se manteña álxida 3 minutos máis. Iso si, hai que deixala fluír: /berra ehhhh!! Say ehhhh!/. E agora, a buscar culpables con Cada un ao seu. /Cada un ao seu dicía o que roubaba/. Clariño coma a auga. Soan nomes que aínda non hai moito estaban cheos de actualidade (por desgraza). Nomes tales coma Urdangarín ou Emilio Botín. Tamén claras referencias á casa real (/herdeiros son e fano saber/). Mollándose, deixándose de caralladas. Dicindo o que moitos pensan: /ensíname esas mans!! Non están limpas!!/.
Con Equilibrio chega o contrapunto da rabia (/xamais se borrarán os bos recordos/). Se hai unha canción de amor (ao qué, ou a quen, é cousa de quen o escribiu e de quen o escoita) no disco, é esta. Un tema moi fermoso que non por iso tende á balada, e moi ben introducido da man do baixista. Como dixen, serve para calmar un pouco os miolos tras tanta furia. Mais non por demasiado tempo, xa que, aínda que Destrúeme comeza paseniño, de seguida fai honra ao título e nos leva a unha violenta destrución. Tras repasar toda a merda que temos enriba e, finalmente, agradecer os bos momentos, só se busca o clímax da destrución. Tralo estoupido, no meu cuarto todo volve a estar en silencio.
É o momento da “traca” final. Si, “traca” entre comiñas, porque a pesar de ter a potencia dun “doble trueno” (moitos lembraredes que eran os petardos máis cobizados nas festas das aldeas), comeza dun xeito moi doce, tal e como un quere recuperarse tras o apoxeo da destrución. Sen dúbida, Silencio, as variantes ten o comezo máis tranquilo de todo o disco (exceptuando o prólogo). Un arpexio de guitarra que nos acompaña minuto e medio e nos leva de vagar á forza dos berros en silencio. Efectivamente, a canción fai un repaso por diferentes tipos de silencio, dende o máis pracenteiro (/Separou os beizos, biquei, e fiquei, tremendo / en silencio/) até o máis duro (/familias enteiras que choran aos seus en silencio/). Un repaso que remata en Silencio, a ruptura, onde os de Cerceda xa se deixan de voltas e entran ao tema con dureza musical. Se non vos chegou o título para intuílo, confírmovolo: anímannos a romper o silencio (/Denuncia ó agresor / o silencio é cadea nesta dor/ expón a túa opinión / demostra o teu rencor/). Outro tema breve e directo que, a modo de conclusión, ofrécenos unha saída: a rebelión, espertar do sono no que a sociedade está sumida para mellorala e facela máis xusta. De seguirmos durmidos, acabaremos mal (/Rompe o silencio no que te estás a afogar/).
Con isto rematan máis de 40 minutos dun disco completo e, na súa maior parte, moi claro. No musical trátase dun disco moi ben estruturado e no que todo encaixa á perfección en cada momento. Os temas rematan e piden xustamente o seguinte. Na parte literaria, a crítica é evidente. É un perfecto Ensaio sobre o silencio no que a sociedade está sumida. Ofrécennos moito no que pensar, sen darnos a resposta mastigada, mais dannos guías para que saibamos por onde tirar. Iso está ben. Como dixo un profesor meu da educación secundaria (non sei de quen é a frase orixinaria): non me deas o peixe, ensíname a pescar.
Recoméndovos que lles botedes unha ollada se non os coñecedes. Podedes escoitar o disco no seu Bandcamp e descargar os anteriores na súa páxina web.
Vouvos ser sincero: non devolvín o disco ao estante, senón que volvín darlle ao play. E aquilo que antes sentín por dentro segue estando. De feito, non desapareceu en ningún momento. Por sorte, non teño que preocuparme de disimulalo, a casa segue baleira. Bendito silencio.
—————————————————-
Fotografías tomadas durante o concerto que Machina ofreceu xunto a Os John Deeres e Terbutalina (con quen xa falou o compañeiro Charlie Peatree aquí en Compostimes) en outubro de 2012 na cidade de Lugo. Nesta ligazón podes atopar máis fotos dese concerto, e, nestoutra, máis fotos da curiosa embalaxe do disco.
Texto e fotos: Miguel Grandío.
