“Con Feijóo, Galicia é o primeiro en todo o negativo”
Nunha típica tarde compostelana, refuxiandonos do frío e o vento, chegamos ao local da AGE en Compostela, habitualmente feudo de EU na capital galega pero circunstancialmente punto de encontro tamén de Anova, Equo e Ecosocialistas, integrantes da coalición Alternativa Galega de Esquerda. Da tranqulidade do barrio de Fontiñas pasamos a un auténtico esceario de guerra electoral so cruzando unha porta. Dentro, todo tipo de merchandising e propaganda do novo partido da esquerda galega apilase polas esquinas deixando un pequeno camiño ata onde nos espera Xabier Ron. Nado en Lyon en 1969, é un filólogo de formación e profesor de profesión que naceu na emigración. Despois de estar na executiva de Esquerda Unida e ser responsable de diversos movementos sociais, agora enfrenta estas eleccions no seo da nova coalición galega de esquerdas.
Que ten AGE que non teñen outros partidos de esquerda en Galicia?
Loxicamente nó, cando facemos esta coalición facémola porque vemos que é unha situación crítica, de urxencia que apelaba a unhas situación excepcionais. É absurdo que vaian varias opcións de esquerdas separadas. Iso é atomizar o voto. Entón empezamos a sumar as organizacións que quixeran cohesionarse a través dunhas liñas programáticas que marcan as liñas vermellas ás que non queremos renunciar.
A nosa esquerda ofrece unión. É un proxecto alternativo, non queremos ser meros xestores dun sistema que é ingobernable. O que pretenda ser un xestor deste sistema vaise atopar de que dentro de pouco este sistema vai a estar controlado dalgún Monti ou alguén imposto pola Troika. E nos queremos ser transformadores deste sistema, para poder transformar esta realidade e as nosas medidas apelan á intervención pública na economía e xa nos diferencian doutros sectores. Xa que outros sectores da esquerda tiveron a oportunidade de facer algo non o fixeron e caeron na mera xestión do sistema e así convertéronse nalgo que criticaban.
Logo o programa político estámolo construíndo. Nós o que queremos é ser a voz de distintos colectivos e pouco a pouco construir ese programa, ser a voz deles. Non podemos ir de sabios e de sabelotodos. Por exemplo quen máis poda saber da sanidade é a plataforma en defensa da sanidade pública.
Excluíron vostedes a alguén desta unión?
Non. Houbo un proceso de negociación instaurado que no que nos queríamos era traballar desde un punto de vista anticapalista, que vén sendo o que acabo de nomear: intervención pública na política, controlar democraticamente os órganos institucionais… Excluído de forma voluntaria pola nosa banda non houbo ninguén. De feito aí estamos Equo, Ecogaleguistas, Esquerda Unida e Anova. O que houbo foron declaracións por parte dun sector que cando nos definíamos que queríamos ir por un lado anticapalista en seguida dixeron que “nos non queremos ir con organizacións que se declaran anticapitalistas” e eso é unha forma de dicir non e despois acusáronnos de españolistas e nada diso. E despois cando xa levábamos un traballo longo houbo intentos un día antes. Houbo un proceso de desentendemento, pero non de exclusión. Ollo eso non significa que nun futuro…
Neste caso houbo membros de CxG que declararon expresemente que vostedes os apartaran da mesa. É mentira logo?
A impresión que podan ter eles é subxectiva. As palabras que eles utilizaron están na hemeroteca. Nos loxicamente o que dicíamos é que nos tivemos un referendo e as nosas bases ían dicir si ou non en base a unhas bases programaticas e a unhas propostas claras. E loxicamente a coalición electoral técnica asínase con organizacións e logo síguese o proceso de traballo e Equo e Espaso Ecosocialista tamén entra aí.
Eu por exemplo estou moi contento na comarca de Compostela do traballo que estamos realizando. Nos sentamos todos xuntos, as catro organizacións, consensuamos un calendario de traballo, etc.
O que importa é que todos traballamos desde as nosas diferenzas, desde os nosos matices. A nosa riqueza é ter homoxeneidade. O importante é que a esquerda nos une. Estou aprendendo moito de compañeiros de Equo por exemplo.
En que tivo que ceder Esquerda Unida para o seu pacto con Anova?
Nós non falamos de ceder, se non de buscar o que nos sumaba. Nos dixemos claramente que o importante era traballar para acabar con esta quebra de dereitos e esto había que facelo desde a esquerda, tendo en consideración o concepto de clase. Nunca falaría de cesión cando estamos intentando sumar. Nos o que fixemos foi aparcar ese tarro de esencias diferenciadoras pero somos o que somos, non cedemos. Todos nos aceptamos como somos.
Cando collo un xornal, que xa non quedan moitos porque os que me gustaban a min pecharon todos, e de repente vexo os datos, por exemplo que o 22% da poboación galega está por baixo do limiar da pobreza, medio millón de persoas, 80000 nenos e nenas. Galicia é a quinta comunidade máis endebedada de españa, aumentou o número de parados, de xente desprotexida. Todo iso o que fai é que nos alporicemos e nos mobilizemos. Ou por exemplo que hai unha entrega de premios aos mellores expedientes de Galicia e lles regalan unha maleta, eso é un insulto. E que miremos onde miremos, medio ambiente, patrimonio, cultura… podemos sacar unha lista de todo o que se fixo o máis. Feijóo di que Galicia é o primeiro e si, Galicia é o primeiro en todo o negativo.
O do control democrático das institucións tamén o di Mario Conde.
Dese señor non vou falar aínda que é respetable que se presente. A min o que me preocupa é que non devolvera o diñeiro roubado e que un personaxe así estea como posible candidato á presidencia de Galicia. Aínda que no xogo político hai de todo. Nós o que queremos é ter normas moi claras de anticorrupción, transparencia, honestidade e ética.
Unindo esas dúas cousas de anticorrupción e transparencia o partido de Mario Conde proclama a fiscalidade do poder político, etc tamén pero propón que os sistemas de control non estén politizados polo que dis, porque parece que a experiencia das maiorías políticas se trasladan aos órganos de control que os acaban politizando e vemos a intromisión de poderes uns cos outros. Non crees que eso é un erro?
En Galicia e en xeral en todo o estado hai unha confusión total entre o que é administración e goberno. É dicir, administración pública que debería ter os seus órganos de fiscalización onde participase a cidadanía de forma directa. A través de leis de participación ciudadá hai que cambiar as normas do funcionamento institucional pero hai unha confusión e unha amalgama entre o que é a administración pública e o que é o goberno. Por iso cando se cambia de goberno o que se fai é cambiar todo, vólvese a chiringuitar todo de forma distinta. Cambiamos a uns amigos por outros. Entón para que iso non aconteza hai que diferenciar que unha cousa é a administración pública e outra é o goberno. O goberno ten que velar porque as cousas funcionen ben e garanticen que se cumplan as funcións públicas. E por suposto ten que ser fiscalizado pola cidadanía.
E a administración ten que establecer e tamén no outro lado mecanismos que permitan que a cidadanía sexa quen de poder intervir, participar e fiscalizar e lóxicamente esixir responsabilidades. Por exemplo introducir os referendums vinculantes neste país.
Entón non queredes trasladar esas maiorías parlamentarias aos órganos de control da administración pública?
Agora mesmo o público está demasiado politizado. Dentro da administración pública hai un persoal técnico moi cualificado. O que hai que eliminar é ese sistema paralelo que se está impoñendo á administración pública: asesores, e toda esa liña de persoas indirectas que non son elixidos a través dun concurso público de méritos, unha oposición, etc. Loxicamente tes que establecer unhas liñas para que eso vaia polo camiño que ti queres xa que agora mesmo non existe eso. A transparencia de contas non existe, pois hai que establecela. A lei de participación cidadá, non existe en Galicia… o que sería devolverlle a soberanía ao pobo, que estamos convencidos de que agora non a ten o pobo. As decisións importantes están vindo desde Bruselas, da Troika, o FMI, etc. E desde o momento en que eles queren dictar as normas culpando á cidadanía de ser os culpables de todo que non é certo, e con esa economía de desviar todo o público cara o privado e despois de todo loxicamente apela a que temos que cambiar a forma de levar a administración pública neste país. Por exemplo se temos unha boa administración pública non pode existir o repago.
O que si fai o Parlamento de Galicia é elaborar as leis e todas as leis elaboradas agora mesmo son contrarias aos dereitos da cidadanía de Galicia.
Se estamos ante un proceso de clases, como di vostede, como explica que os pobres voten á dereita?
Porque precisamente hai un cuarto poder que está en mans de quen está. Fixéronnos crer, os medios de comunicación, a publicidade, o sistema que primeiro, necesitábamos hipotecarnos, necesitábamos o diñeiro de plástico para ser felices e consumir. A segunda crenza é que agora os culpables somos nós e os sistemas de medios estás en mans de, hai que dicilo, da dereita, o gran culpable de todo aquí é a esquerda, e a quen interpretan como esquerda é ao goberno de Zapatero de quen a segunda lexislatura non tivo nada de esquerda, e aí está o verdadeiro problema, no uso das palabras.
Se ti lle fas crer á xente, a través de xente que non debería de existir politicamente, no sentido de que se apropian da demagoxia para culpar a persoas que veñen de fóra de todo o que acontece neste país, pois xa tes un culpable.
E polo tanto esas forzas reaccionarias da dereita, da ultradereita que culpan a esas persoas, e outro que non recibe máis información plural o que recibe é que este son os culpables de que as cousas vaian mal.
Por exemplo nos concellos o estado cortou a financiación do plan de concertación social, polo tanto os servizos sociais non dan abasto. Persoas maiores, con diversidade funcional e persoas migrantes, os menos favorecidos. É moi fácil así sin querer analizar os motivos.
Estase discriminando aquí á xente por cuestións étnicas. E falo de cousas que están a pasar aquí en Compostela, non en Chueca nin en Vallecas. Estanlle a pedir documentación ao baixar do autobús simplemente por parecer de fóra, ou por ir aos cursos de español para estranxeiros. Eso é unha persecución, eso é un racismo e é moi fácil vender esa demagoxia de quenes son os culpables e as persoas que non queren pensar que os culpables é o sistema no que viven, o capitalismo pois aí está a resposta.
Nos defendemos os servizos públicos, pero tamén defendemos a recuperación de servizos que agora están privatizados. Por exemplo Audasa, declarou ter máis de 200 millóns de beneficios en 5 anos. Ata o 2048 calcúlase que pode ter 9500 millóns de beneficios. Fixádevos que mentres consigue eses beneficios pola AP9 que cruza o territorio galego asistimos a que aumentou as taxas polo seu uso para a cidadanía galega, porque noutras zonas fai excepcións pero en Galicia non e se carga traballadores e traballadoras. Pero o máis grave é pensar en que non podíamos facer en servizos sociais con 9500 millóns por unha arteria que cruza o territorio galego. Un ben público que beneficia a uns poucos, iso é o que está en xogo agora mesmo.
A enerxía, o mesmo. Por eso nos queremos que as cousas funcionen desde o público, porque pode garantir que chegue a todo o mundo. O privado só chega a quen ten o diñeiro.
Eu non me fío de ningunha proclama preelectoralista de Feijóo porque son parches. Parches para contentar, calmar, e logo cando chegan as eleccións… Por que credes que se adiantaron as eleccións? Porque Rajoy lle dixo a Feijóo: “amigo, adiántaas”, “sigue o modelo de Euskadi porque alí imos perder e se perdemos en Euskadi co hachazo que estamos preparando a nivel de todo, perdemos en Galicia”. O hachazo que vai vir vai ser grande, e para iso hai que estar previstos. Hai que paralo.
O hachazo proveninte de Europa?
Non, de aquí de Rajoy. Estou convencido de que vai vir un hachazo tremendo, de que incluso se tocarían as pensións. Él agora non pode dicilo.
Hai xente que está cada vez máis descrida da política, e tamén de IU, por exemplo dese conselleiro de Bankia que era dos que máis cobraba. Que lles dirías para que esa xente recobrara a confianza?
O conselleiro de IU en Bankia sei que gañaba unha cantidade de diñeiro que cedía integramente a IU. Paréceme que é desorbitado que se gañen cantidades así. Pero paréceme desorbitado calquera cousa que salga do salario medio que percibe unha persoa.
Pero para recuperar a confianza que faría?
A confianza, pois por exemplo a banca pública que queremos facer que sexa construída en base aos principios da banca ética e cunha folla de ruta clara que garantice transparencia, participación cidadá, etc e que non dependa dos partidos políticos. Das cuotas, do poder político.
As cousas teñen que ser máis claras, transparentes e fiscalizadas en todo momento, para poder intervir.
Nesta época de crise, e cunha débeda pública tan elevada, como financiarían un maior gasto públicos en sanidade e educación?
Estamos nunha época de crise pero por exemplo na cidade Gaiás estanse sepultando millóns de euros, estamos gastando miles de millóns en defensa que non serven máis que para comprar un “eurofighter, un tanque leopardo, etc”. É dicir, diñeiro hai, e un país ten que endebedarse pero publicamente e ten que haber un banco central, que garanta esa débeda pública. E un banco, dun país atrasado coma o noso, atrasado en servizos sociais, en sanidade e en educación porque así está demostrado en todos os números, falo de España, pero Galicia máis necesitan endebedarse pero publicamente. Pero non a débeda privada, bancaria, ilexítima en gran medida que permitiu á banca alemana e á banca holandesa xogar co noso futuro.
O diñeiro sácase de moitas partidas que habería que reducir, por exemplo o gasto armamentístico, e de aí recuperaríamos moito, e ao mellor recuperar o diñeiro que está aí oculto coa fraude fiscal, coa economía mergullada, coa amnistía fiscal do señor Montoro que non permitiu que aflorase nada.
Control, inspección e utilizar ben o diñeiro público. E hai outro medio máis, fiscalidade progresiva propia. O que máis ten, máis paga, e o que menos ten menos. E garantizando os servizos públicos podemos permitir a todos ter unha vida digna. Porque os servizos públicos é a maneira compensatoria ao mellor de carencia de salario. Pero se non temos uns servizos públicos onde necesitas pagar polo comedor dos fillos, polo autobús escolar, por pagar para ir a un hospital. O IVE é discriminiatorio porque penaliza tanto aos ricos coma aos pobres. Por eso nos temos unha das nosas medidas onde se establece un límite de prezo do carro da compra.
A única organización que se opuxo ao tratado de Maastricht fomos nos. Está aí a hemeroteca. Éramos eurófobos, antieuropeos, chamáronnos de todo. E agora resulta que os economistas máis prestixiosos din o mesmo. Porque as políticas de austeridade estamos como estamos acaba matando. Diñeiro hai, o problema é que non se recupera como se ten que recuperar e aínda se permiten os paraísos fiscais, a economía mergullada, fraude.
Volvendo ao tema da banca pública, como explica por exemplo que as bancas públicas que tiñamos ata agora como as caixas eran as máis corruptas que había.
Hai que dicilo, as caixas comezan a caer no pozo en canto eso pasa a ser de forma demasiado partidista, pero non só partidista se non cando o control recae sobre dúas ou tres persoas, que deciden, xunto co apoio de certa xente que tiña a cabeza perdida, meterse no mundo do ladrillo. Aí é cando se estropean. Antes facían economía social.
Esa xente que se apoderou das caixas tivo unha misión de enriquecemento, e de aproveitarse para especular.
Entón o que hai que facer témolo claro e incluso unhas follas de ruta sobre a creación da banca pública. O que temos claro é que en 7000 e 9000 millóns de euros irán de diñeiro público para sanear a caixa. E ese diñeiro público non pode servir, única e exclusivamente para sanear, evitar as responsabilidades que teña a xente e para evitar que eses 9000 millóns sexan para sanear esa poxa raquítica que despois se leve La Caixa ou calquera outar.
Como buscades impedir que esta banca pública sega o mesmo camiño de chiringuito que eran as caixas?
Temos unha serie de ideas. Establecer a través dunha folla de ruta limitación de mandatos, incompatibilidades, rendición de contas, limitación severa dos salarios dos directivos, establecer principios de banca ética.
Unha banca pútlica con este caudal de diñeiro público non pode servir só para o caramelo dun banco privado. Agora o gran problema é que non flúe o crédito. Un pequeño traballador non pode empezar unha liña de traballo. Unha banca pública serve para iso, para reactivar o traballo de todo o mundo.
Non cree que non se solucionaría o tema só cunha banca pública se nunha lexislación sobre a banca privada, os bancos xa non dan crédito cando lles resulta máis fácil ir a mercar débeda e con menos risco?
O problema ese é un problema de tres dimensións: Galicia, o estado español e Europa. Por iso cando sexan as eleccións europeas, aquel que me diga que isto non ten nada que ver con él, é para collelo e dicirlle “mira, neno ou nena, o 60-70% das decisións na lexislación e os criterios bancarios veñen dalí” e se temos o funcionamento dunha banca pública é algo para aquí, algo para o inmediato. Pero sobre todo o importante sería chegar aí arriba e dicir que os bancos centrais teñen que ser garantes da débeda pública e que os bancos privados non van a xogar coa débeda dos privados. Aí xa tes un punto. Entón non se especula, non aparecería nin a prima de risco nen a outra prima, iso desaparece. En EUA ou Xapón non teñen ese problema.
Como se pecha un paraíso fiscal? Por exemplo como pecha España agora mesmo as illas Caimán?
Nos temos que contribuir. Por iso digo que cando sexan as eleccións europeas Galicia ten que actuar eticamente e facendo todo o posible para que aquí as cousas sexan éticas e transparentes. E dentro do posible a través dun modelo público de banca, diferente, que ao mellor animas con ese comportamento a que todo o mundo saque a súa conta da banca privada e que veña á banca pública e ao mellor o modelo cambia.
Pero a pregunta segue aí. Unha persoa con cartos, quere marchar con eles ás illas Caimán, prohíbeselle sair do país?
O lóxico sería controlar e impedir que se fuguen os capitais e sobre todo establecer leis que non pase como pasou con Apple que no 2011 como fai transferencias de prezos, a declaración de beneficios deulle a devolver en España. Os gastos se non me equivoco declarábaas en Irlanda se non me equivoco.
Todas esas picarescas hai que amañalas. Non somos sabios, ideas temos, pero se nos xuntamos con economistas máis razoables que os tarugos que se deben estar educando aí e recibindo doses de neoliberalismo brutais, con economistas como Juan Torres López, Vicenç Navarro, o propio Alberto Garzón ou os propios autores do manifesto de economistas aterrados de Europa que están aterrados que dixeron que “todo isto nos leva ao puñetero pozo”. Son medidas para implementar unha política fiscal diferente. Por que sumamos? Por que a nosa coalición sumou? Sós non facemos nada, e Galicia pode ser o primeiro punto importante que lle demostre ao señor Feijóo que se está equivocando.
Como se compatibiliza un banco central que imprima cartos para pagar a débeda de España cunha cesta da compra barata, que non suba a inflación?
A ver, a cesta da compra barata podes establecela en base a uns parámetros de ética comercial para garantir que sexa unha garantía do estado ou da Xunta neste caso. É dicir, imos garantir que imos controlar o prezo para evitar a especulación que hai. É dicir, cando houbo o problema do carbón, Golden Sachs no pozo de Xixón estaba acumulando toneladas, toneladas e toneladas para que? Para especular. Hai que impedir eses temas, que se poda especular con alimentos. O que teño claro que temos que garantir a microeconomía, a economía familiar, e a macroeconomía terá que establecerse en base a parámetros plenamente éticos.
En que sentido vai o punto do programa que di soberanía alimentaria?
Ese tema vai adicado a crear unha empresa pública que garanta a soberanía alimentaria. A saída dos productos do pequeño consumidor, dos pequenos agricultores, a través de cooperativas. Nos non podemos tutelar os movementos sociais. O que queremos é favorecer a través dunha empresa pública que sexa realidade a distribución no espazo e no territorio galego. Loxicamente, o equipo de productos que se podan comercializar na Baixa Limia non van a ser os mesmos cá na Chaira de Vilalba. Establecer, racionalizar, estudiar, supervisar, compartir, cooperar, colaborar…
Entón teremos que olvidarnos de comer cocos e piñas en Galicia.
Eso non é o que queremos, non olvidarnos de cocos e piñas. O que queremos é que si queremos un coco ou unha piña, temos que pagarlle ao productor que foi esquilmado cos seus dedos, coas súas mans e que foi puteado para que iso veña por avión a un prezo ridículo no supermercado de turno, nun centro comercial enorme e que comercializa un de cada catro alimentos en Galicia, por exemplo, por non dicir o nome da cadea comercial.
É un insulto, porque despois chega ao labrego de aquí e a putealo. Nos o que queremos son canles curtas de comercialización que é un pouco relocalizar e revalorizar a produción do entorno e os productos de temporada. Que non hai que ter maracuiá todo o ano.
Parece ser que Galicia non produce froita, prodúcea, pero non todo o ano. No fondo ese é o capitalismo, pide e consume en todo o momento. Está programado, para todo, ti tranquilo que vas ter productos cando os queiras sin ter en conta todo o que hai detrás.
O que lle digo aos meus rapaces cando veñen co pantalón gastado deses que están de moda é que detrás deso hai un producto tóxico que manipularon rapaces en Tailandia e que outros se forran e se lucran a costa deses nenos. Ese é un exemplo, pero hai moitos máis, da ética na compra, no comercio xusto.
Nós o que buscamos é respetar os ciclos da terra. Temos que ser respetuosos co medio ambente.
É algo complicado de asumir que a xente vota o que vota porque está manipulada polos medios, como quen di que a xente son só monicreques sen opinión propia.
Exactamente, ao opinión propia todo o mundo a temos pero podémola ter máis ou infundada. É dicir, un nazi, tiña opinión propia, pero para min tíñaa profundamente infundada.
Iso é todo valorativo, tamén pode dicir Feijóo que a opinión de Beiras por exemplo está infudado.
Efectivamente, e así o fai, é unha loita política, unha loita dialéctica pero eu pódolle poñer os números das súas páxinas web que demostran claramente por onde van os tiros. Él mesmo o dí, na súa páxina web: “en tres anos e medio perdimos 113000 postos de traballo”, 113000 persoas máis están no desemprego. E cantos emigraron? Pois bastantes. Iso é real, eu pódolle poñer o seu dato obxectivo, polo tanto que non me venda solvencia cando somos a 5ª comunidade autónoma en todo o estado que debe máis bancariamente. Que non me venda solvencia cando ten a todas as persoas afectadas polas preferentes puteadas, e me vendeches solvencia ao principio, polo tanto non mires para outro lado, e sigue mirando.
Ese é o tema e a dialéctica política. É todo unha loita de clases, eles son dos poderosos e nós dos de abaixo é a esquerda, onde está o corazón, abaixo e á esquerda. E sabemos perfectamente cara onde camiñamos e o que queremos, e é transformar isto. Porque se queres xestionar isto vas aviado, en catro meses tes a un home de negro da comunidade económica europea sentado na Xunta de Galicia.
Como ides transformar Europa desde Galicia?
Non hai que ter medo a poñer a primeira barreira. Ti tes que poñer barreiras, e porque o señor Hollande está medio castrati politicamente? Porque a el gustaríalle aplicar unhas políticas distintas, pero ao lado ten a Merkel.
A prima de risco en Francia chegou a pararse en 200 e a metade dos cartos que lles faltaba tíñaos España.
Olvídate da prima de risco, eso son especulacións bancarias, hai que acabar co funcionamento da banca privada no sentido en que xogan co funcionamento dos estados, eso tan só ocurre en Europa. Hai que propoñer medidas preventivas para salvar o tema. Eu teño claro que sós non imos a ningún lado por iso dicimos que Europa é a clave pero para poder facer iso en Europa ten que gobernar a esquerda. Se a maioría dos países teñen un goberno de esquerdas e se empezan a cambiar todas as normas de funcionamento que permitiron a especulación e o descontrol financeiro e que permitiron que o BCE fosen soamente un mero regulador monetario de índices, iso é a clave, volver a aquílo de cando se constituiu o tratado de Maastrich, que como dicíamos “la Europa de los pueblos, así no”.
Poñendo a Estados Unidos de exemplo parece que é un país socialista que é o exemplo a seguir, a reserva federal.
Para min si. Agora mesmo estes elementos o que están a facer é socializar as perdas. É culpa túa, que aspiraches a máis, que non che chegaba cun iphone e quixeches dous, que viviches por riba das túas posibilidades. (con ton ironizante). Ese é o discurso, que están tendo eles, hai que desmontar ese discurso. Están socializando as perdas e os beneficios privatizándoos e nos queremos darlle a volta. Socializar os beneficios.
Un obreiro cun soldo nin moi estable nin moi firme que se meteu a unha hipoteca a 50 anos, non foi quizais unha parte de culpa del?
Si, pero esto cando ti chegas e che din “non tranquilo, non se preocupe usted, yo es más, le garantizo el 100% de financiación, mira y además como tiene usted su coche, le va a ser muy fácil, usted en cómodas letras de tal, tal, tal…” eso aparte de que esixe unha educación matemática a moita xente a enganaron, as preferentes foron un engano dese estilo, as hipotecas foron un engano, aínda que moita xente é certo que se deixou enganar, e que se convenceu de que isto era “vaca gorda sempre” e non viron, non calcularon, ou non quixeron pensar que eles eran a clase social media que dependían dun salario, non garantizado, non estabilizado e ese é o tema pero a quen hai que botarlle a culpa, a quen presionou desde todos os lados posibles para que non houbese vivenda libre, social en réxime de aluguer por exemplo? Nos dicíamos sempre vivenda pública en réxime de aluguer social para que non fose necesario hipotecarse de por vida. Isto é unha demanda hoxe en días. Nos levámola outra vez e dicimos que queremos expropiar as vivendas baleiras das caixas e das grandes promotoras e constituír ese parque públcio para que a xente poda vivir con dignidade e sen endebedarse por que aquí o culto á propiedade privada foi o único que se desenvolveu.
Si, pero sobre iso fíxose unha proposta fai pouco a nivel estatal co único voto en contra do PP e rexeitouse. Vaise facer unha lei en Galicia sobre algo que o goberno de España di que non?
Neste tema miramos para Galicia, temos a competencia para poder facelo, de expropiar vivendas baleiras das caixas, sobre todo se establecemos a banca pública a través desas caixas e ese capital público, expropiamos esas vivendas e levalas a un parque público de vivenda, eso pódese facer coas competencias que tes definidas no estatuto de autonomía de Galicia.
E falando de expropiar, tamén propoñedes unha empresa galega de enerxía para a soberanía enerxética. Isto sería tamén expropiando as instalacións actuais?
A ver, non son un experto en todo. Haberá que estudar as condicións. Nós falamos de crear unha empresa galega de enerxías renovables.
Expropiar muíños de vento, xeradores de enerxía maremotriz, que propoñedes?
Teremos que estudar todo tipo de solucións e posibilidades. Desde logo o que non queremos é a lei de montes actual, que permite precisamente a privatización do monte e uso puramente mercantilista do monte galego a través dos muíños por exemplo e que non reverten nin benefician socialmente. Entón, nos o que queremos facer é lanzar as medidas, estudalas, coa sociedade galega e ver que beneficie socialmente á maioría das persoas.
Entón vós creariades unha empresa que competise coas enerxéticas actuais?
Nos non falamos de competir. Falamos de prestar servizo.
Entón sería a única empresa, un monopolio.
Non, competir é aspirar a gañar máis que o outro.
Eso é competir economicamente.
Se me falas de desde o público ofrecer iso e que vai a concurrir con outras privadas teremos que estudalo pero nos non aspiramos a competir economicamente cunha privada.
Logo esa empresa fornecería enerxía gratis ás empresas e ós fogares.
Habería que estudalo.
Hai algunhas políticas que non se poden levar a cabo ao vir directamente da UE, por exemplo na agricultura temos a Política Agraria Común (PAC).
Esta en concreto é unha política que hai que cambiar.
Iso vén de Europa, como imos facer nos para cambiar algo que vén de Europa?
Aquí hai que facer todo o posible para crear medidas que permitan crear a soberanía alimentaria, que vai nesa liña que é a de frear os efectos debastadores da PAC. Por exemplo o contrato que fixa un prezo único para todo o labrego co que saen perdendo. Hai que implementar medidas que protexan e que permitan que o gandeiro, agricultor, e todo o sistema primario galego se vexa protexido e a PAC hai que traballa en Europa. Haberá que cambiar, vía loita campesina, co sindicato labrego galego e con máis sindicatos que están denunciando a PAC. É dicir, como é cousa de Europa aquí non facemos nada?
Esa PAC é un apaño que se fixo para “evitar a especulación nos traballos primarios”. Que alternativa propoñedes?
Reformala totalmente. Preguntádesme moi concreto. Pódese transformar e reformularemos en base aos criterios que o definen os sindicatos labregos activos, sobre todo o SLG e que está integrado dentro dunha das grandes organizacións campesiñas que máis saben do tema que é Vida Campesiña e que eles teñen claramente un modelo alternativo e que un deles pasa pola soberanía alimentaria en todos os principios agroecolóxicos.
Entón se AGE chega ao poder teríamos un sector financeiro galego público, un sector enerxético galego público, alimentario, quedaría algo máis privado ou teríamos unha economía pública ao cen por cen?
O que entendemos básico é que temos que ofrecerlle á cidadanía unha saída pública, porque agora mesmo está todo privatizado practicamente. A educación e a sanidade están sendo sometidas ao lucro da especulación tamén. A educación está ben? O plan Boloña está ben? E as universidades galegas están ben?
Pero iso segue sendo público.
Polo momento. E cantas empresas privadas están rediseñando o I+D+I galego? Cantas carreiras non desapareceron historicamente porque non son rendibles economicamente? Desde cando a formación ten que ser rendible economicamente?
Ese é un pouco o vello dilema da universidade, dar unha formación abstracta ou orientada cara o mercado laboral. Entón vostedes o que propoñen é darlle máis unha formación ao cidadán.
Eu estou convencido de que canta máis formación tes máis fácil é.
Hoxe en día vivimos o contrario que xente con dúas carreiras…
Pero por que? Botámoslle a culpa ao sistema educativo por iso? Non, a culpa é do sistema laboral porque non quere ter a unha persoa cunha doble licenciatura porque sabe que che tería que dar X salario e prefire por ese salario que vas ter ti aproveitar unha reforma laboral caciquil e prefire contratarte por un ano de formación ou despois non quererte e largarte.
Falla o sistema educativo na formación do espíritu crítico da xente?
Hai que contar co sistema, hai xente que ten a capacidade para discernir, opinar, pero cando foi educada, o sistema público foi moitas veces unha illa no medio da voracidade do sistema. Pero o sistema público deste país aparte do descrédito, etc nunca foi financiado en recursos para que o seu profesorado que saía da longa noite de pedra recibise unha boa formación. O profesorado franquista meteuse no sistema democrático de forma directa. Hoxe en día xa non pero estivo aquí e cando se implantou a Loxse implantouse sen formación básica para o profesorado. A formación do profesorado falla. Eu que son profe, cando me din que “agora imos implantar as aulas Abalar” e queren implantar as aulas Abalar coma se fosen a pedra filosofal na vida máxica e aí de repente din que con poñer un ordenador por alumno isto vai ser maravilloso.
Iso é o de pensar que cantos máis medios técnicos haxa mellor será.
Ese é o rollo e non funciona porque nas aulas estropéanse os ordenadores, e tes que ter un especialista en informática para desbloquear permanentemente esas aulas e logo ves que un profesorado de cincuenta e pico anos, cerca dos sesenta, de repente vanlle meter este sistema e dinlle que se non saben usar isto son uns retrógrados, uns dinosaurios e tal e eles din, e como me formo? Pois non existe a formación para o profesorado, porque recurtouse. Entón hai ordenadores en moitas aulas que ao mellor se hai un profesor novo pois si que fai, traballa, prepara blogs, webs, exercicios dinámicos e interactivos pero se non tes unha aula chea de ordenadores e inútil, cun gasto inútil.
Que se reformaría entón desde Alternativa na educación pública?
A educación pública nos dicimos que hai que reformar o acceso á formación docente. Polo tanto que a formación inicial e a formación permanente ou contínua sexan unha realidade que agora non son. A relixión fóra do currículum. Unha educación pública laica. A privada que sexa privada e quen queira ir a ela que pague. Pero non ese martirio que supón ter que darlle diñeiro á privada mentres outros públicos non teñen nin para calefacción. E logo estes son os primeiros en dicir que “o noso sistema aspira a ser como en Suecia ou en Finlandia” cando eses son uns sistemas onde o 95% do sistema é totalmente público e onde todo saen dos impostos progresivos e directos desa fiscalidade progresiva e se financian ata os lápices e onde a formación do profesorado é moi estricta.
Como definiría vostede un termo que está moi de moda coma o de neoliberal?
Eu xa non lle chamo así, para min é ultraliberal. É o que pensa que o estado ten que desaparecer.
Un anarquista.
Non, non é un anarquista. O ultraliberal di que ten que desaparecer o estado porque pensa que o libre mercado é o máis sabio de todos porque sabe autorregularse. Eu chámolle utopía capitalista, porque resulta que cando o libre mercado tivo problemas foi a papá estado e a mamá estado para que lle sanease as contas aos bancos. Eses bancos que son os primeiros axentes do neoliberalismo.
O libre mercado é unha falacia xa que o neoliberalismo fainos creer que necesitamos un mundo libre de obstáculos, con fronteiras libres para os capitais e non para a xente.
Lenin na terceira fase do comunismo pensaba o mesmo do estado.
Ese é un proceso distinto.
Vostede defende os servizos públicos pero non todos funcionan ben. Mire o caso da Renfe.
Pero por que a Renfe vai como vai? Porque a degradan, porque a estratexia dos de arriba foi introducir o AVE como o único, como se fose a solucionar todos os nosos problemas e mentras entra ese malgasto de recursos enormes que costa unha burrada de millóns… Mentres entra iso, pechan estacións intermedias do ferrocarril de proximidade, e por onde vai o AVE non pasa ninguén máis. Renfe funciona mal porque a estratexia deliberada dos de arriba é primeiro degradar, e convencer á xente de que o público funciona mal, e ao mesmo tempo que degrada e non hai recursos materiais e humanos, e aumenta na sanidade por exemplo, as listas de espera, o que se fai é que algunha persoa diga “pois case que vou a unha consulta privada” e xa lograron o que querían, para así seguir degradando e dar o hachazo seguido que é que é que a Comisión Europea decida que os servizos sociais, os servizos públicos e a educación sexan totalmente liberalizados. Eso é o que está en xogo en Europa e eso son os neoliberais os boitres do capitalismo. Cheiran diñeiro e veñen co maletín e coa gravata. Veñen pola xente.
A conversa con Xabier Ron tivémola Paula Pérez, Roi Alexandre e Jorge Pan. Non obstante, esta entrevista nunca podería ser publicada sen a inestimable axuda de Alberto Rivera na transcrición e edición.
